Gemeente beschermt bunkers van sloop

Het gemeentebestuur Oosterzele wil de 47 bunkers die nog op het grondgebied aanwezig zijn, vrijwaren van sloop. Er komen immers steeds meer vragen om dit oorlogserfgoed te slopen en het bestuur wil deze relicten behouden als aandenken aan de gebeurtenissen van mei 1940.

De gemeentelijke diensten en Intergemeentelijke Onroerend ErfgoedDienst (IOED) Viersprong maakten daarom een inventaris van alle aanwezige bunkers op het grondgebied Oosterzele. In zitting van 20 mei werd aan de gemeenteraad gevraagd deze bunkers te beschermen tegen sloop. 41 van de 47 bunkers zijn privébezit; twee zijn eigendom van een kerkfabriek, een is eigendom van het gemeentebestuur, een van Natuurpunt en twee van het Vlaams Gewest.

Bunker BE22 op de flanken van de Betsberg, op de rand van Oosterzele en Landksouter

Bunkers erkend als lokaal waardevol erfgoed

De Gemeente Oosterzele meent dat deze bunkers lokaal waardevol erfgoed zijn; aan de gemeenteraad wordt gevraagd die erkenning goed te keuren. Dat maakt dat het slopen van een bunker op het Oosterzeels grondgebied niet meer mogelijk is.

Ook de Gemeenten Melle en Merelbeke namen onlangs een duidelijk standpunt in i.v.m. de bunkers op hun grondgebied en erkenden alle bunkers als lokaal waardevol onroerend erfgoed. Ook het college van burgemeester en schepenen van Oosterzele kan nu direct en eenstemmig reageren bij eventuele slopingsaanvragen. Op die manier neemt het bestuur zijn voorbeeldfunctie op over hoe om te gaan met lokaal waardevol erfgoed.

Schepen voor Erfgoed en Toerisme Orville Cottenie: “Het gaat hier om historisch waardevol onroerend erfgoed; met een grote authenticiteit en zekere uniciteit gezien het type erfgoed en de historische periode waaruit het een onroerend overblijfsel is. Het is een unieke getuige van een ingrijpende periode uit de Belgische geschiedenis, met een grote lokale impact op de gemeente en bevolking van toen. Sloop van bunkers zou een onherstelbaar verlies van erfgoedwaarden betekenen. Onze dienst Toerisme en de intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst IOED Viersprong onderzoeken nu hoe en op welke manier we aan een betere publieksontsluiting kunnen doen. Het Genootschap van de Kerkuil levert hiervoor al schitterend werk in Gijzenzele.”

Toeristische ontsluiting

In de omgeving van de bunkers zijn al diverse toeristische initiatieven genomen zoals de bunkerwandelroute en de Halve Maanroute. IOED Viersprong en de gemeentelijke diensten werken aan bijkomende mogelijkheden.

Bunkerlinie Bruggenhoofd Gent

De Duitse aanval tijdens de begindagen van WO I zat nog vers in het geheugen en dit wou de militaire en politieke leiding in België niet meer meemaken. Tussen 1934 en 1938 start men met de bouw van een bunkerlinie: het Bruggenhoofd Gent, ook gekend als Tête du pont de Gand.

Dit fortificatietraject vormt een bunkerlinie die loopt ten zuiden van Gent, van Kwatrecht over Oosterzele, tot Astene (Deinze). De bunkerlinie maakte deel uit van het Nationaal Reduit (verbond de Schelde in Antwerpen met de Schelde in Kwatrecht) en was bedoeld voor het tijdelijk tegenhouden van een vijandige inval. De bedoeling bestond erin de bunkerlinie te verbinden met bijkomende versperringen (antitankwallen e.d.m.). Het geheel werd echter nooit volledig afgewerkt omdat in 1940 de Tweede Wereldoorlog begon.

situatie van de Belgische verdedigingslinies aan het oostelijk deel van het Bruggenhoofd Gent bij de aanval van de Duitsers in mei 1940, tussen Landskouter/Betsberg en Kwatrecht (bron abbl1940.be)

In de loop van de jaren werden verschillende bunkers gesloopt, waardoor de oorspronkelijke linie Bruggenhoofd Gent vandaag niet meer als een volledig intact geheel bestaat. Deze omvatte in oorsprong 228 bunkers waarvan er vandaag nog een 180-tal relicten bestaan. Daarvan bevinden zich 47 relicten op Oosterzeels grondgebied.

De bunkerlinie in zijn geheel is niet beschermd als monument, drie bunkers in Oosterzele zijn wel opgenomen in een beschermd dorpsgezicht.

Gerard Vekeman ereburger Oosterzele

Op de Oosterzeelse gemeenteraad van donderdag 20 mei 2021 werd Moortselenaar Gerard Vekeman het ereburgerschap van Oosterzele toegekend. Gerard is volkszanger, auteur-componist, kunstschilder, beeldhouwer en dichter. Hij heeft zich op heel veel vlakken ingezet om Moortsele/Oosterzele op de kaart te zetten.

De gemeenteraad kan éénmaal per jaar het ereburgerschap toekennen. Een voordracht van een kandidaat wordt ingediend door één of meerdere gemeenteraadsleden, een adviesraad, een individueel persoon, een instelling of een door één of meer door de gemeente erkende verenigingen bij het college van burgemeester en schepenen. Het college van burgemeester en schepenen ontving een voordracht voor het toekennen van de titel aan de heer Gerard Vekeman.

Fotomoment bij Gerard thuis naar aanleiding van zijn titel van ereburger van Oosterzele (foto AVS)

Zijn vele schilderijen stelde hij tentoon in 1973 in de lagere school in Moortsele, in 1979 in de Garve in Baaigem, in 1979 in de Generale Bank in Gent, in 1981 in de lagere school in Bottelare, in 1984 in het gemeentehuis in Horebeke, eveneens in 1984 in de Leefschool in Oosterzele, in 1985 opnieuw in de lagere school in Bottelare, in 1985 opening van zijn eigen atelier, in 1992 in ASLK in Gent in 1992 in de tuinbouwschool in Melle. De tentoonstelling in 1997 in het Museum Leon De Smet in Deurle was een groot succes was. Verder volgden nog tentoonstellingen in 1998 in Galerij Deurle Dorp, in 2006 in onze bibliotheek en in 2016 in de kerk te Moortsele.

In 2008 bracht Vekeman een 155 pagina tellend boek uit die een mooie selectie weergeeft van Vekeman’s tekeningen, schilderijen en beeldhouwwerken uit zijn 37 jaar als kunstenaar en dit naar aanleiding van zijn 75e verjaardag.

Ikke met de Rikke

Zijn zangcarrière begon ergens eind de zeventiger jaren waarin het Jaar van het Dorp een belangrijke plaats innam. Mevrouw Rika De Backer, destijds minister van cultuur vroeg hem op te treden voor de Vlaamse gemeenschap in het pakket kleinkunst.

Gerard schreef de zelf de teksten van zijn liedjes .Één van zijn succesvolste nummers “Ikke met de rikke” maar ook “Wat zouden we zonder dorpje zijn“ werden op de Vlaamse radiozenders veel gedraaid waardoor hij in gans Vlaanderen bekendheid verwierf. Hij schreef een goede 500 liedjesteksten zowel in dialect als ABN waarvan er een goede 160 op single of op CD werden uitgebracht.

Van Gerard zijn literair talent kan je genieten in meerdere dichtbundels die werden uitgegeven. Als beeldhouwer is hij wat minder bekend.

Gerard kreeg ook het bezoek van bekende Vlamingen zoals de bekende Gentenaar Freek Neyrinck, onlangs overleden radioicoon Lutgart Simons, Ro Burns van de VRT, ex minister van cultuur Joke Schauvlieghe, professor Frans Pauwels die aan de basis lag van zijn zangcarrière, professor Johan Taeldeman die ook al ereburger van Oosterzele werd, priester- dichter Albert De Vos, André en Gabriëlle Demedts broer en zus schrijver en dichteres.

Ferdinand Snellaertprijs

De kers op de taart tot nu toe was de Dr. Ferdinand Snellaertprijs die hem 7 jaar geleden in het gemeentehuis van Oosterzele werd overhandigd voor zijn liederenbundel “Toeven tussen de notenbalken”.

Gerard Vekeman kreeg in 2013 de Ferdinand Snellaertprijs

Op 9 oktober 2017 werd dhr. Vekeman door de gemeente Oosterzele gehuldigd als één van de verdienstelijke personen. Hij schonk een kunstwerk (zelfportret) aan de gemeente en werd daarvoor in de bloemetjes gezet.

Zelfportret van Gerard Vekeman aan zijn hekken achteraan zijn tuin met zicht op de Beekstraat in Moortsele (foto www.gerardvekeman.be)

9860: van Zuid naar Noord (deel 2)

Op een zondagmorgen wandelen we van het meest zuidelijk punt in Oosterzele naar het meest noordelijk. We vertrekken aan het Hof van Oranje in Balegem, net over de N46 Oudenaarde-Aalst. Onze eindebestemming is het Aelmoeseneibos in Landskouter, waar de Molenbeek voortkabbelt in de Gondebeek. Je kan de 14 km lange wandeling visueel volgen op het instagramaccount 9860.be.

Deel II – Sint-Martinus tot Sint-Christoffel

Na bezoek aan de 16e eeuwse watermolen van Balegem stappen we even binnen in de Sint-Martinuskerk, die dateert van 1866. Via de Pastorieberg zakken we terug af naar de Molenbeek die hier diep in de Balegemse dorpskom snijdt. Een verzorgd wandelpad brengt ons naar het kerkhof van Balegem met levensgroot gekruisigd Christusbeeld.

https://www.instagram.com/p/CNLHphOhlBQ/

We werpen nog een blik op het kerkhof en de kerk en trekken verder noordwaards via Vrijhem.

https://www.instagram.com/p/CNNQeM0Bo7V/

Aan de splitsing met Waterrad en de Duivelskapelweg kan je deze laatste eventueel inslaan om het Duivelskapelletje te bezichtigen. Dat geeft de strijd weer tussen Sint-Martinus en de Duivel. Van daaruit heb je zicht op de kerktorens van Balegem, Scheldewindeke en Oosterzele.

Links van het kruispunt met Waterrad trekt een kleurrijk geveltje onze aandacht.

https://www.instagram.com/p/CNQLiGShOan/

Waar Vrijhem overloopt in de Pastoor de Vosstraat zijn we in Scheldewindeke beland. Rechts in Hettingen toornt de Windekemolen hoog boven het landschap uit. Het is de omvangrijkste – in horizontale doorsnede – nog bestaande staakmolen in Oost-Vlaanderen en is eigendom van de provincie. De oorspronkelijke molen dateert van de 14e eeuw. Hij brandde begin 20e eeuw volledig af. Hector De Visscher liet een andere molen plaatsen uit het Henegouwse Marcq, waardoor hij ook wel Vissersmolen genoemd wordt.

https://www.instagram.com/p/CNh9c0pBO3F/

We volgen de Pastoor de Vosstraat verder en slaan links de Sint-Kristoffelstraat in op weg naar de gelijknamige kerk van Scheldewindeke. De Marktwegel loopt langs een grote vijver. In de kerk bezoeken we de patroonheilige Sint-Christoffel. Hij wordt ook Christusdrager genoemd en wordt meestal afgebeeld met een kind in de nek.

https://www.instagram.com/p/CNpIYzihffJ/

De kerk dateert van de 12e eeuw maar kreeg meerdere uitbreidingen in de 19e eeuw, waaronder deze doopkapel in gekapte grijze natuursteen.

https://www.instagram.com/p/CNunoEzBJcE/

Langs de Hofkouter, Beuken- en Dennenlaan komen we in de Dreef terecht aan de rand van de dorpskom van Windeke. Naast een hoeve slaan we een trage weg in richting het overstromingsgebied van Moortsele.

9860: van Zuid naar Noord

Op een zondagmorgen wandelen we van het meest zuidelijk punt in Oosterzele naar het meest noordelijk. We vertrekken aan het Hof van Oranje in Balegem, net over de N46 Oudenaarde-Aalst. Onze eindebestemming is het Aelmoeseneibos in Landskouter, waar de Molenbeek voortkabbelt in de Gondebeek. Je kan de 14 km lange wandeling visueel volgen op het instagramaccount 9860.be.

Deel I – Hof van Oranje tot de Watermolen (zie verder)

Deel II – Sint-Martinus tot Sint-Christoffel

We houden van eenrichtingswandelingen. Je loopt niet in een cirkel of hoeft halverwege geen rechtsomkeer te maken. Hoe geraak je dan terug bij je beginpunt? Wel, in dit geval wandelen we parallel met de spoorlijn. Woon je in het noorden van Oosterzele, neem dan eerst de trein naar Balegem-Zuid waar je de wandeling kan starten. Woon je in het zuiden, dan kan je op het einde van de wandeling vanuit Landskouter terugsporen naar Balegem-Zuid. Beide stations worden sinds december 2020 ook op zaterdag en zondag bediend.

Na wat opzoekwerk blijkt het meest zuidelijk stukje Oosterzele het café/restaurant/feestzaal Hof Van Oranje te zijn. Er liggen een aantal percelen Oosterzeels grondgebied net ten zuiden van de Oudenaardse Steenweg (N46). Even verder ligt Elene, een deelgemeente van Zottegem. Het Hof van Oranje en de nabijgelegen historische hoeve Hof van Nassau verwijzen naar de Nederlandse troepen die er verzamelden in de aanloop naar de slag van Waterloo.

We wandelen noordwaarts langs de Balegemstraat. Even voorbij het Hof van Nassau staat een poort met opschrift ‘Eau Minérale de Baelegem’. Het verwijst naar een een bronwaterbedrijfje uit jaren ‘30. Het stopte evenwel bij de aanvang van de Tweede Wereldoorlog.

https://www.instagram.com/p/CL37gJaB86x/
Eau Minérale de Baelegem – dit bierviltje van het bronwaterbedrijf uit de jaren ’30 is een collector’s item

Even verder komen we aan het station van Balegem-Zuid. Rechts staat een vervallen huis. Het oogt niet fraai maar anderzijds biedt het wel iets voor het fotografisch oog. Er staat ook een klein stationsgebouw op het perron.

We wandelen verder langs Walzegem. Het Waterhof aan de rechterzijde biedt een mooi zicht met de opkomende zon. Het is een 17e eeuwse omgrachte hoeve.

https://www.instagram.com/p/CL8hCTZhJfo/

We slaan rechts de Leenstraat in en vervolgens links de Koekebroodstraat. Die straat loopt over in een betonnen paadje langs de velden. Deze Verleysensweg komt uit in de Apostelstraat, waar we rechts afslaan tot aan de Molenbeek. Die ontspringt hier vlak bij. We zullen de stroom van de beek vaak tegenkomen tijdens onze wandeling tot aan het eindpunt in het Aelmoeseneiebos.

Zottegemsche weg

Net voorbij de beek slaan we links de Apostelhoekweg in tot aan Terstraeten. Onderweg passeren we een hoeve en boomkwekerij. De rijen steunstokken vormen een mooi decor voor een perfect symmetrische foto.

https://www.instagram.com/p/CMQMzNDBydP/

In Terstraeten gaan we naar links op zoek naar de Zottegemsche weg, een trage weg die loopt tot bij de kruising van Broek en de Rooigemstraat. Het is even opletten want de weg ligt tussen enkele huizen, naast nummers 11 en 13. Onderweg kom je een hele grote boomstronk tegen en een originele brievenbus.

https://www.instagram.com/p/CMooAquBW6y/

We wandelen door Balegem dorp langs de Rooigemstraat en Gootje. Onderweg leren we Perijo kennen, een streekbier gemaakt door drie Zottegemse hobbybrouwers. Aan het rond punt Gootje/Houte staan drie uit ijzer gesmede duiven van de hand van de Landskouterse siersmid Roger Bockstaele. Eentje staat bovenaan een Balegemse steen. Roger gebruikte tot 348 ijzeren veertjes per duif, die stuk voor stuk gepuntlast werden, van onder te beginnen. Op de parking bij het rond punt staat elke zondagmorgen een groot groentenkraam.

Via de Poststraat komen we aan de kruising met de Molenbeekstraat. Links staat een oude garagepoort met kantelen gevel.

https://www.instagram.com/p/CMzacV0hLur/

Muldershof

Een goede 150 meter verder slaan we rechts het Muldershof in. Een pad leidt tot de Watermolen van Balegem die dateert van midden de 15e eeuw. De molenaarswoning en andere gebouwen in het Muldershof vormen een mooi geheel. Van op de brug aan de watermolen heb je een mooi zicht op de Sint-Martinuskerk en zie je hoe de Molenbeek gekanaliseerd wordt in het centrum van Balegem.

https://www.instagram.com/p/CM6pgl2BlMz/

Lees het vervolg van onze tocht in Deel II – Sint-Martinus tot Sint-Christoffel