Vorige week woensdag (10 mei) organiseerde de gemeente Oosterzele een infosessie in GC De Kluize over een mogelijke fusie. Een 50-tal geïnteresseerden kregen uitleg van twee ambtenaren met kennis van zaken, één van het Agentschap Binnenlands Bestuur van Vlaanderen en één van Aalter die recent fuseerde met Knesselare. Maar wat zijn de politieke plannen?
Algemeen directeur Borchert Beliën van Oosterzele leidde de avond in en stelde zijn collega’s voor. Thomas Nulens van het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) van Vlaanderen en Luc Jolie, algemeen directeur van de gemeente Aalter, die iets later aankwam.
Agentschap Binnenlands Bestuur
Tom Nulens startte met een presentatie over wat een fusie zoal inhoud. Veel van deze informatie heeft de gemeente ook gepubliceerd op haar webpagina over een eventuele fusie met deze link:
https://oosterzele.be/burger/oosterzeelse-projecten/fusie
Het ABB van Vlaanderen begeleidt de gemeente in de aanpak van een eventuele fusie, inclusief de fase waar we nu inzitten: iedereen informeren over wat zo’n fusie inhoudt. Zo krijgt een fusiegemeente 2 extra schepenen in de eerste legislatuur na de fusie om het extra werk door de integratie van de gemeentediensten en reglementen te faciliteren. Nulens noemt dit een “politiek smeermiddel”; een manier om de politici over de streep te trekken aangezien bij een fusie onvermijdelijk een aantal gemeenteraadszetels verdwijnen.
Nulens bevestigde ook de mogelijkheden tot speciale fusies. Zo zouden we bijvoorbeeld kunnen fuseren met Herzele, als ook Zottegem er bij betrokken is. Zolang de nieuwe fusiegemeente maar één aaneengesloten geheel vormt. Gemeenten die gesplitst worden zodat delen bij een andere gemeente of fusie kunnen aansluiten is ook een mogelijkheid, hoewel dit in de praktijk nog niet is voorgekomen. Zo valt Koewacht deels in Stekene, deels in Moerbeke en deels in Nederland. Moerbeke en Lokeren hebben plannen om te fuseren, maar het Moerbeekse deel van Koewacht zou liever aansluiten met Stekene.
Wordt het straks van moeten?
Dit is de tweede legislatuur waarbij gemeenten vrijwillig kunnen fuseren. Oud schepen Paul Cottenie vroeg wat er daarna zou gebeuren — verplichte fusies misschien? “Dat is een beslissing van de volgende Vlaamse regering” antwoordde Nulens diplomatisch. “Maar er wordt wel al over nagedacht” ging hij toch verder. Schijnbaar zorgt het vrijwillig karakter niet tot de gewenste fusiegolf. “We gaan maar van 308 naar 300 gemeenten. Aan dat tempo geraken we er niet; er is een versnelling nodig”. Met andere woorden, na deze kans om vrijwillig te fuseren moet de wortel groter gemaakt worden óf moet de stok bovengehaald worden. En heeft Oosterzele dan de keuze nog in eigen handen?
Op de vraag of een fusie de afstand tussen burger en (lokale) politiek niet zou vergroten, antwoordde de ambtenaar onder meer dat wijkcomités en wijkbudgetten die afstand kunnen beperken en ook de eigenheid van wijken en deelgemeenten kunnen bewaken.
Verhaal fusie Aalter-Knesselare
Nadien bracht Luc Jolie, algemeen directeur van de gemeente Aalter, een inspirerend betoog over de fusie die zijn gemeente heeft doorlopen met Knesselare. De kern van zijn verhaal? De burger hoeft bijna niets te merken van een fusie. Dit is voornamelijk een reorganisatie achter de schermen van de gemeentelijke diensten. Wie vlak naast een containerpark woont dat gesloten wordt, zal het voelen. Maar wie gaat nog regelmatig naar het gemeentehuis? Eén keer om de vijf jaar voor een nieuwe identiteitskaart, rijbewijs of reispas? Vele diensten zijn intussen online geregeld.
Daar waar Nulens nog zei dat het te vroeg is om de efficiëntiewinsten van gemeentefusies te meten (voor de gemeenten die reeds fuseerden), was Jolie categoriek: de efficiëntiewinsten zijn er wel degelijk, bvb. op vlak van gemeentepersoneel. Aalter en Knesselare hadden voor de fusie samen 44 gemeenteraadsleden; na de fusie nog 29. De opcentiemen en aanvullende personenbelasting stijgen niet of gaan omlaag. “Bovendien hebben we in veel deelgemeenten extra diensten kunnen aanbieden”, zei Julie, “en kunnen verenigingen gratis gebruik maken van zalen en materiaal”.
De gemeente Aalter kreeg door de fusie een schuldverlichting van 15 miljoen EUR. Dan is de €150.000 die het uitgaf aan communicatie rond de fusie, inclusief de straatnaamwijzigingen, een peulschil.
Uit het publiek kwam ook de vraag of Oosterzele niet wat laat in gang schoot, gezien de deadline voor een princiepsbeslissing eind dit jaar. “Het kan snel gaan” antwoordde Julie. In Aalter hebben de gemeentelijke diensten veel verwezenlijkt met eigen personeel. Dat was gemotiveerd om een extra inspanning te leveren. Ze hebben weinig hulp moeten inroepen van buitenaf. Maar er was er wel eerst een politieke beslissing om de fusie met Knesselare te onderzoeken. Pas daarna werd de participatie van de bevolking opgestart. Julie gaf toe dat er een brede consensus was onder politici en burgers voor de noodzaak en wenselijkheid van de fusie.
Transparante ambtenaren, ondoorzichtige politici
Hoewel de gemeenteraad besliste om tijdens deze informatiecampagne en -avond bewust afwezig te blijven, rijst de vraag wat politici reeds gedaan hebben en wat ze gaan doen met de informatie uit de bevraging. Terwijl de ambtenaren ons helder en transparant inlichten, weten we bitter weinig over de intenties van onze politici.
Zo zijn er eerder gesprekken geweest tussen Destelbergen, Merelbeke, Melle en Oosterzele over een eventuele fusie (deze vier gemeenten vormen de politiezone Rhode & Schelde). Maar Destelbergen en Oosterzele haakten op een of andere manier af. Over dat politiek proces of waarom Oosterzele niet langer verder sprak is bitter weinig geweten. Daardoor is de keuze om te fuseren met een of meerdere van onze 7 buurgemeenten de facto herleid tot 5.
Wat gebeurt er in juni als het gemeentebestuur en de gemeenteraad de resultaten van de bevraging voorgeschoteld krijgen? Gaan ze die resultaten publiceren en welk gevolg zal er aan gegeven worden? Het blijft koffiedik kijken. In tegenstelling tot Aalter zien we ook geen vragende partij in onze omgeving. Melle en Merelbeke moeten ons niet meer hebben, Sint-Lievens-Houtem en Gavere zouden nog niet denken aan fuseren. Zottegem of Wetteren dan?
Bevraging loopt nog tot zondag 21 mei
Met al deze informatie kan u aan de slag om ook uw mening te geven via de gemeentelijke enquête, zo u dat nog niet gedaan heeft. Dat kan via de papieren vragenlijst uit het infozine van Oosterzele van mei. Of online via onderstaande link of QR code. Nog tot en met zondag 21 mei.
https://s.chkmkt.com/?e=319258&h=9FB2D96745C54A1&l=nl
Heb je intussen nog suggesties of vragen? Dan kan je terecht op een speciaal email adres die de gemeente heeft opgezet over dit thema: fusie@oosterzele.be
